-
1 аракы куучы
-
2 ат куучы
коного́н (в старых шахтах, при машинной молотьбе) -
3 мал куучы
скотого́н -
4 сал куучы
плотого́н -
5 аракы
сущ.во́дка, во́дочка ласк., вино́, винцо́ ласк. || во́дочный, ви́нный (запах, магазин); из-под во́дки (вина́)- аракы кайнатуаракы мичкәсе — бо́чка из-под во́дки (вина́); ви́нная бо́чка
- аракы куу
- аракы кайнатучы
- аракы куучы
- аракы сатучы
- аракы сәүдәгәре
- аракы сатучысы
- аракы сәүдәсе
- аракы эшләү
- аракы ясау
- аракы эшләүче
- аракы ясаучы
- аракы эчмәүче
- аракы эчмәүче кеше••аракы мичкәсе — бездо́нная бо́чка шутл.
-
6 аракы кайнатучы
= аракы куучы виноку́р -
7 ат
I сущ.1) ло́шадь, конь; лоша́дка, конёк ласк.; коня́га прост. || лошади́ный, ко́нный, ко́нскийат көтүе — табу́н лошаде́й (коне́й), ко́нский табу́н
ат заводы — ко́нный заво́д
ат базары — ко́нный база́р
менге ат — верхова́я ло́шадь
җигү аты — ездова́я ло́шадь
чабыш аты — скакова́я (бегова́я) ло́шадь
йөк аты — вью́чная (ломова́я) ло́шадь
ат кешнәве — лошади́ное ржа́нье
ат эзләре — следы́ лошади́ных копы́т
ат дирбиясе — ко́нская сбруя́
атка атланып бару — е́хать верхо́м на ло́шади
ат азгыны тайга иярә — (посл.) дурно́й конь к стригунка́м пристаёт (т. е. дурной человек с недорослями якшается)
ат тартмый, солы тарта — (посл.) не ло́шадь (конь) везёт, а овёс
ат юк, арба юк, аннан кала бары да юк ирон.; шутл. — всего́ (реши́тельно ничего́) нет; ни коня́, ни теле́ги, ни всей про́чей у́пряжи; гол как соко́л
атны чыбыркы белән кума, солы белән ку — (посл.) не гони́ коня́ кнуто́м, а гони́ овсо́м (т. е. корми его лучше, чтоб был резвым)
аттан ала да, кола да туа — ≈≈ в одно́ перо́ и пти́ца не роди́тся; от одно́й ма́тки, да не одни́ ребя́тки; в семье́ не без уро́да
ат аунаган җирдә төк кала — (посл.) где конь валя́ется, тут и шерсть остаётся; о́коло пе́чки нельзя́ не гре́ться
атым юк урамда, кайгым юк буранда ирон. — (посл.) моя́ ха́та с кра́ю; над на́ми не ка́плет; моё де́ло теля́чье
атын урлаткач, сараен (абзарын) бикләгән (ныгыткан) — (посл.) ≈≈ хвати́лся за ша́пку, когда́ головы́ не ста́ло (букв. за́пер сара́й, когда́ коня́ увели́)
атыңны Аллага тапшыр, дилбегәне үзең тот — (посл.) поручи́ коня́ Алла́ху, но правь сам (т. е. действуй, рискуй с умом)
2) спорт. конь (снаряд в спортзале, фигура в шахматах)ат белән йөрү — ходи́ть (сходи́ть, сде́лать ход) конём
3) как первый компонент сложн. сл. коне-, конево́дческийат совхозы — конево́дческий совхо́з; конесовхо́з
ат фермасы — конево́дческая фе́рма; конефе́рма
•- ат асрау
- ат асраучылык
- ат башы
- ат башында йөрү
- ат бәйләү урыны
- ат белән
- ат борчагы
- ат җигеп
- ат заводы
- ат ите
- ат йөртү
- ат йөртүче
- ат карагы
- ат карау
- ат караучы
- ат кәмите
- ат койрыгы кисү
- ат кузгалагы
- ат куучы
- ат көтүче
- ат көтүчесе
- ат көче
- ат менү
- атка менү
- ат остасы
- ат өйрәтү
- ат печүче
- ат саклау
- ат сакларга бару
- ат сәүдәгәре
- ат тоту
- ат тотып бару
- ат тотучы
- ат чабышы
- ат чабыштыру
- ат чаптыру
- атка атланган
- ат атланган
- атка атлану
- ат атлану
- атка атланып
- ат атланып
- атка салып
- атка төяп
- атка утырып
- атка утыртып
- аттан төшерү
- ат өстеннән төшерү
- аттан төшү
- ат өстеннән төшү••ат белән чыпчык куу — ирон. ≈≈ гоня́ться с о́бухом за му́хой; стреля́ть из пу́шек по воробья́м (букв. гоня́ться на коне́ за воробья́ми)
ат җене кагылган (кеше) — лоша́дник, поме́шанный на лошадя́х (коня́х)
ат җигә башлау — заиме́ть (заводи́ть, завести́) ло́шадь (коня́), обзаводи́ться (обзавести́сь) ло́шадью (конём)
ат кебек таза — здоро́в как ло́шадь (бык); с лошади́ным здоро́вьем
аттан таякка калу — усил.; см. аттан тайга калу; стать ни́щим; вконе́ц разори́ться
ат белән дә, җәяү дә үтәрлек түгел — ни прое́хать (и), ни пройти́
- ат кебек- аттан тайга калу II сущ.1) устар.; фольк.; прям.; перен. и́мя; назва́ние; репута́ция, честь, почётчакырып килгәннең аты олы, чакырмый килгәннең хакы олы — (посл.) кто зван - тому́ больша́я честь, кто пришёл незва́ный - пе́ред ним большо́й долг
аты олы, кабыргасы коры — посл.; ирон. назва́ние гро́мкое, а то́лку (смы́сла, содержа́ния и т.п.) (в чём-л.) ма́ло
2) диал. про́звище, кли́чка•- ат алу- ат казану
- ат кушу
- ат кую
- ат күтәрү
- ат тагу
- аты чыгу••- аты коргыры -
8 мал
I сущ.скот, скоти́на, дома́шнее живо́тное || ско́тный, ско́тскийвак мал — ме́лкий скот
эре мал — кру́пный рога́тый скот
мал азыгы — корм для скота́
мал базары — ско́тный база́р
мал иясенә охшый — (посл.) по хозя́ину и скот
- мал асраучылыкмал колыннан үсә, акча тиеннән җыела — (посл.) копе́йка рубль бережёт (букв. конь выраста́ет из жеребёнка, а де́ньги собира́ются по копе́йке)
- мал борчагы
- мал булу
- мал врачы
- мал докторы
- мал зираты
- мал итү
- мал караучы
- мал кертү
- мал көтүче
- мал куучы
- мал чөгендере
- мал шалканы••II сущ.мал җанлы — забо́тящийся о скоте́ (скоти́не); лю́бящий скот (скоти́ну)
1) иму́щество дви́жимое, состоя́ние; со́бственность; бога́тство; добро́мал берлеге юр. — о́бщность иму́щества, совме́стное по́льзование иму́ществом
мал җыю — нажива́ть (нажи́ть) состоя́ние (бога́тство, добро́)
байның малы - ярлының каны — (погов.) иму́щество богача́ - кровь бедняка́
урланган малда бәрәкәт юк — (погов.) кра́деное добро́ впрок не идёт
мал табылыр, баш табылмас — (погов.) добро́ наживётся, а челове́ка не вернёшь
2) това́р; де́ньги, капита́лмал туплау — накопи́ть капита́л
малны күрсәтеп саталар — (посл.) това́р подаю́т лицо́м ( при продаже)
малны мал таба — (посл.) де́ньги деньгу́ лю́бят (нахо́дят); де́ньги к деньга́м иду́т
саналган мал югалмас — де́ньги счёт лю́бят
3) арго. тип, фрукт, негодя́йаның нинди мал икәнлеге йөзеннән күренеп тора — по его́ лицу́ ви́дно, что он за фрукт
4) арго. красо́ткакара бу малга, ярыйсы бит! — посмотри́ на э́ту красо́тку, ничего́ ведь!
••мал итү — сде́лать поле́зным, приго́дным для чего-л.
мал казану (табу) — добыва́ть (добы́ть, накопля́ть/накопи́ть) состоя́ние; станови́ться/стать состоя́тельным
-
9 сал
сущ.плот || плотово́йсал ясау — сде́лать плот
сал агачы — плотово́й лес
- сал бәйләүчесал уздыру — плотоспу́ск, плотохо́д
- сал куучы -
10 винокур
-
11 гуртовщик
мкөтү йөртүче, көтү куучы, көтүче -
12 загонщик
мкуучы, куып китерүче ( ауда җәнлекне) -
13 каюр
-
14 плотогон
мсалчы, сал куучы, сал агызучы -
15 погонщик
мкуучы, куып баручы, әйдәкче, әйдәүче -
16 самогонщик
м; разг.көмешкә кайнатучы, самогон куучы, самогончы -
17 смолокур
мсумала кайнатучы (куучы), чәер кайнатучы -
18 сплавщик
мсал куучы, сал агызучы, салчы -
19 центробежный
-ая; -оеспец.үзәктән куа торган (куучы); үзәктән куу...ы
См. также в других словарях:
әби — 1. Атаның яки ананың анасы 2. Хатынның әнисе, каенана 3. Һәрбер карт хатын, карчык 4. Бала тапканда ярдәм итүче; кендек әби 5. Качышлы, куышлы уеннарында эзләүче яки куучы 6. Бишташ уйнаганда ике бармак арасына ташларны сыптырып кертүгә әйтәләр… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
малтабар — сөйл. Үзенең шәхси интересларыннан чыгып, мал мөлкәт, акча артыннан куучы кеше тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
утилитарист — 1. Утилитаризм тарафдары 2. Файда артыннан куучы, бөтен нәрсәгә тар практик күзлектән чыгып караучы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге